مرکز را می توان یکی از حالت های ذهن انسان دانست که درصورتی که انسان بتواند کنترل آن را داشته باشد،می تواند به موفقیت برسد. اگر ذهن متمرکز باشد می توان از آن در هر زمینه ای استفاده کرد و موفق هم شد.به عنوان مثال می توان به این نکته اشاره کرد که یک دانشجو یا دانش آموز اگر بتواند ذهن خود را کنترل کند،
قطعا می تواند یک فرد موفق باشد. پس باید گفت که داشتن یک حافظه خوب در زندگی لازم است و اینکه بتوان این ذهن و حافظه را به خوبی مدیریت و کنترل کرد، می توان به طور قطعی به موفقیت و پیشرفت دست یافت .در واقع می توان گفت که تمرکز بر میزان یادگیری افراد نیز تاثیرگذار است . منظور از تمرکز کردن این است که بتوانیم توجه و اراده خود را باهم همسو کنیم و آن را در کنترل خود داشته باشیم. در این حالت باید قدرت بیرون راندن تمام افکار غیرضروری را داشته باشیم و بتوانیم ایده ها و احساسات را از خود دور کنیم. در واقع با داشتن تمرکز به جای اینکه به موضوعات مختلف فکر کنیم و خود را بی دلیل
درگیر کنیم، زمان و انرژی خود را در هر زمان تنها صرف انجام دادن یک کار خواهیم کرد .زمانی که یک فرد روی موضوعی تمرکز می کند، ذهن آرام تری دارد؛ در نتیجه می تواند همه چیز را بهتر درک کند. همچنین با تمرکز کردن می توان ذهن را پرورش داد.
کنترل ذهن ممکن است برای بعضی راحت و برای بعضی سخت باشد. فراموش نکنید که می توان با تمرین کردن سبب افزایش تمرکز در خود شوید.
کنترل ذهن برای بعضی افراد ساده است و در بعضی افراد هم نیاز به آموزش و تمرین دارد .تمرکز واقعی یک فرایند آگاهانه و عمدی است؛ یعنی شما هر وقت که بخواهید باید بتوانید بر روی موضوع یا کار مورد نظر خود تمرکز کنید .پس اگر این مهارت را ندارید، می توانید با انجام تمرین ها و ورزش های مفید برای افزایش تمرکز، این توانایی را در خودتان افزایش دهید . مغز یک ارگان بزرگ است اما در فضایی کوچک. مغز هر انسانی، بیش از صد میلیون سلول عصبی دارد که از
این طریق می تواند صد بیلیون اطلاعات مختلف را در ذهن ذخیره کند. ریچارد رستاک یک متخصص اعصاب است؛ وی اعلام کرده اگر بخواهیم توانایی مغز را با عدد نشان دهیم، باید به مدت ۹۰ سال، هر ثانیه یک صفر مقابل عدد ۱۰ قرار دهیم.
چرا تمرکز خود را از دست می دهیم؟
مغز بیشتر از هر عضو دیگری درگیر مدیریت و برنامه ریزی برای انجام امور مختلف است و یکی از مهم ترین اصولی که باید برای استفاده بهینه از توانایی مغز در نظر داشته باشیم، تسلط کافی برای فکر کردن بر روی مسائل مختلف است؛ در غیراینصورت، یعنی وقتی تمرکزی وجود نداشته باشد مغز درگیری های بیشتری خواهد داشت و عدم تمرکز بیشتر می شود.
افراد به دلایلی مختلف ممکن است تمرکز خود را از دست بدهند. امروزه استفاده از فناوری افزایش یافته و این امر یکی از دلایل عدم تمرکز است.
از دست دادن تمرکز در افراد می تواند دلایل متعددی داشته باشد. همه افرادی که دچار حواس پرتی و فراموشی می شوند، دارای اختلال و مشکل نیستند و یکی از دلایل این موضوع می تواند پرت شدن حواس فرد به دلیل وجود یک محرک در محیط پیرامون او یا در ذهن او باشد. وجود افکار مختلف در ذهن انسان، داشتن احساس غم، نگرانی، ترس، گرسنگی و… از جمله عوامل درونی هستند که باعث پرت شدن حواس انسان و عدم تمرکز او می شوند. برخی عوامل نیز در محیط اطراف فرد وجود دارند که حواس او را پرت می کنند؛ برای مثال تولید یک صدای ناگهانی، تغییر میزان نور، زنگ خوردن تلفن همراه و غیره.
در ادامه قصد داریم به صورت جزئی به این موضوع بپردازیم که چه چیزی باعث می شود که افراد دچار عدم تمرکز شوند:
۱ –استفاده زیاد از فناوری
محققان معتقدند که افرادی که زیاد از فناوری استفاده می کنند، بیشتر در معرض عدم تمرکز حواس قرار دارند. استفاده از ابزارهای هوشمند که رایج ترین آن ها موبایل و کامپیوتر هستند، می توانند باعث عدم تمرکز شوند. البته این مسئله برای بزرگسالان بیشتر مطرح است؛ یعنی می توان گفت که علت عدم تمرکز حواس در
بزرگسالان، می تواند استفاده زیاد آن ها از تکنولوژی باشد. امروزه گوشی های هوشمند به بخش جدایی ناپذیری از زندگی همه افراد تبدیل شده اند و همین موضوع باعث عدم تمرکز آن ها شده است. برای مثال دانشجویانی که در کلاس درس حضور دارند، به صفحات اجتماعی و پیام هایی که دریافت کرده اند فکر می کنند و همین موضوع باعث می شود که تمرکز کافی برای یادگیری درس نداشته باشند.
۲ –نداشتن خواب کافی
برای اینکه تمرکز خوبی در کارها داشته باشید و عدم تمرکز شما را رها کند، باید خواب کافی داشته باشید. فراموش نکنید که استراحت کافی و زود خوابیدن می تواند باعث استراحت مغز شود و تمرکز را به شما بازگرداند. در صورتی که خواب کافی نداشته باشید، دچار اختلال در توجه می شوید، احساس خستگی می کنید و هوشیاری شما نیز کاهش می یابد.
اکنون که مشخص شد بی خوابی از دلایل عدم تمرکز حواس است، باید خواب خود را بهبود ببخشید. لازم به ذکر است که بی خوابی علت عدم تمرکز حواس در بزرگسالان نیز است که آن ها باید به این موضوع بسیار دقت داشته باشند.
۳ –داشتن اضطراب بیش از حد معمول
اضطراب شدید یکی از دلایلی است که فرد نمی تواند به خوبی تمرکز کند. اضطراب تاثیری مستقیم روی تمرکز دارد و افراد مضطرب هیچگاه نمی توانند به خوبی در مورد کارهایی که می خواهند انجام دهند تمرکز کنند؛ پس اضطراب را از خود دور کنید. زیرا عصبی و مضطرب بودن تمرکز را دشوارتر می کند .از تمرین های مدیتیشن برای کاهش اضطراب خود کمک بگیرید. اگر این تمرینات نتایج مثبتی نداشتند، در این حالت درمان دارویی عدم تمرکز با مراجعه به پزشک می تواند تاثیرگذار باشد .
۴ –عدم اعتماد به نفس و خود کم بینی
نداشتن اعتماد به نفس و خود کم بینی می تواند یکی از دلایل مهم نداشتن تمرکز در انجام دادن کارها باشد. اینکه فردی خود را پایین تر از دیگران ببیند مدام این مسئله را در ذهن خود مرور می کند و مرور این مسئله نمی تواند به فرد اجازه تمرکز بدهد. پس چنین فردی چون عدم تمرکز به وی اجازه نمی دهد که تصمیم گیری درستی داشته باشد، نمی تواند کارها و وظایف خود را به درستی انجام دهد. برای اینکه قدرت تمرکز خود را بازیابید، این حس را از خود دور کنید.
افرادی که اعتماد به نفس کافی ندارند، همیشه افکار منفی مختلفی در ذهن خود دارند؛ برای مثال بعد از صحبت کردن با کارفرما به رفتار و صحبت های خود فکر می کنند و احساس می کنند که برخورد خوبی نداشتند. آن ها ذهن خود را درگیر تحلیل این افکار می کنند و نمی توانند روی کار خود تمرکز کنند .
تهیه و تایید توسط: سرکار خانم اخلاقی (آموزگار پایه سوم)