روش های تدریس به طور کلی به چهار دسته تقسیم می شوند. در این مقاله سعی شده است یک روش از چهار روش را برای شما به اختصار شرح دهیم
1. روش های تدریس مبتنی بر انتقال مستقیم
2. روش های تدریس مبتنی بر تعامل
3. روش های تدریس مسئله محور
4. روش های آموزش انفرادی
روش های تدریس مبتنی بر انتقال مستقیم
-این روش تدریس، مجموعه تدابیر منظمی است که معلم برای هدایت فعالیت ها به منظور دستیابی به اهداف آموزشی با توجه به شرایط و امکانات اتخاذ می کند.
الف ) روش یادسپاری
یکی از قدیمی‌ترین و متداول ترین روش های آموزش در فرایند یاددهی _ یادگیری به ویژه در رشته هایی چون آموزش زبان، ادبیات و تاریخ است
هدف اصلی این روش ایجاد مهارت دریافت اطلاعات ذخیره‌سازی آن ها در حافظه به منظور بازیافت و به کارگیری آن ها در فعالیت های مختلف علمی است؛ زیرا برای ارتباط با جهان پیرامون لازم است بسیاری از کلمات رویدادها مفاهیم و قوانین از پیش ساخته و ارائه شده به حافظ سپرده شود مراحل اجرای روش یادسپاری شامل توجه به مطالب، نظام اتصال ( اتصال کلمه، کلمه جایگزین و کلمه کلیدی) بسط تصاویر حسی و تمرین یادآوری مطالب است بنا به ضرورت در ادامه مرحله دوم نظام اتصال توضیح داده می شود.
برای یادسپاری بهتر و بادوام تر می توان از نظام اتصال با وسایل یادیار استفاده کرد. نظام اتصالی یکی از روش های توصیه شده در یادسپاری معنادار اطلاعات است، با این هدف که دو مطلب آشنا و نا آشنا برای یادسپاری بهتر و بادوام تر مطلب ناآشنا به یکدیگر متصل شوند. نظام اتصال دو کارکرد مهم دارد؛
اول: ارتباط دادن مفهوم یا مطلب آشنا با مفهوم ناآشنا
دوم: تداعی معنای و معنادار کردن مطلب جدید
نظام اتصال را می توان به سه روش: اتصال کلمه، کلمه جایگزین و کلمه کلید به کار گرفت.
اتصال کلمه: روش اتصال کلمه برای یادگیری و تسلط بر واژه های نامأنوس به کار گرفته می شود.
در این روش وظیفه اصلی معلم فراهم سازی شرایط است. تولید واژه های اتصال و در برخی موارد ایجاد مواد بصری یا کمک به دانش آموزان در تولید آنها از وظایف عمده معلم تلقی می شود. اتصال آوایی همراه با تصاویر و مواد بصری به دانش آموزان کمک می کند که واژه های جدید را به واژه ها و تصاویر آشنا تداعی کنند.
طبق بررسی ها روش اتصال کلمه بیش از پنجاه درصد موثرتر از روش های طوطی‌وار متداول است. حتی در بعضی از بررسی ها تاثیر این روش در یاد سپاری دو برابر ذکر شده است .بنابراین با استفاده از این روش می توان مطالب بیشتری را آموخت و به ذهن سپرد.
کلمه جایگزین: روشی برای تداعی مطالب است این روش برای تبدیل یک مفهوم نامحسوس به یک مفهوم محسوس و معنی دار.
به کار می رود، و طی آن کلمه یا عباراتی که به نظر انتزاعی می رسد با کلمه و عباراتی که از نظر آوایی یا معنایی شبیه آن است جایگزین یا به آن متصل می شود. به طور مثال معلمی در کلاس علوم اجتماعی برای آموزش مفهوم دموکراسی آن را با واژه آشنای (دمای کرسی) که از نظر آوایی تقریباً شبیه آن است جایگزین می کند.
کلمه کلید
کلمه ای است که بازنمایی یک تفکر طولانی‌تر و یا چند تفکر تابع را تداعی می کند. این روش معمولاً برای متون طولانی و پیچیده به کار می رود. به طور مثال؛ اگر (جامعه باز و علل پیشرفت آن ) موضوع بحث در یک کلاس سمینار باشد، کلمه (دموکراسی )در این مثال می تواند به عنوان یک کلمه کلید برای آن مبحث در نظر گرفته شود.
ب ) روش سخنرانی
این روش در نظام‌های آموزشی سابقه طولانی دارد .ارائه مفاهیم به طور شفاهی از طرف معلم و یادگیری آن از طریق گوش کردن و یادداشت برداشتن از طرف شاگرد اساس کار این روش را تشکیل می دهد. در روش سخنرانی معلم فعال و متکلم الوحده و شاگرد غیرفعال و پذیرنده است از این رو انتقال پیام یک جریان فکری یک طرفه از طرف معلم به شاگردان است.
در هر یک از این مراحل مسائلی را باید مورد توجه قرار داد در مرحله آمادگی سخنران باید از نظر تجهیزات و از لحاظ علمی و عاطفی کاملا آماده باشد. در مقدمه سخنرانی ایجاد رابطه بین معلم و شاگرد جلب توجه شاگردان ایجاد انگیزش استفاده از پیش سازمان دهنده و گرفتن پیش آزمون بسیار مهم است. زیرا زمینه لازم را برای شنیدن محتوای سخنرانی فراهم می کند در مرحله ارائه متن و محتوای سخنرانی، سخنران باید به جامع بودن محتوا و سازماندهی منطقی آن، رابطه جز با کل، همبستگی ،مطالب ایجاد رابطه بین هدف و محتوا و جلب توجه مستمر شاگردان در طول سخنرانی یا به کارگیری محرک های مختلف، فعالیت های جسمی و استفاده از طنز و پرسش و پاسخ توجه داشته باشد.
کاربرد روش سخنرانی
زمانی که تعداد دانش آموزان زیاد باشند، مخاطبان کم سواد باشند، معلم قصد دارد تجربه های شخصی اش را به شاگردان بازگو کند، قرار است دانش جدیدی پدید آید ،همچنین در گردهمایی های معلمان و کلاس های آموزشی ضمن خدمت روش مناسبی است.
پ ) روش نمایشی (نمایش علمی)
روش نمایشی بر مشاهده و دیدن استوار است. در این روش معلم طرز کاربرد وسیله ای یا چگونگی ساختن یک شیئ را نشان میدهد.شاید این اولین روش باشد که بشر به کار برده است .در صورت نبود امکانات کافی شاید مناسب ترین روش برای آموختن مهارت ها باشد.
روش نمایشی از چهار مرحله تشکیل شده است، مرحله آمادگی و جهت دهی (بدترین ضربه روانی به معلم وقتی است که نتواند وسیله مورد نمایش را به درستی در کلاس به کار گیرد ) ، مرحله توضیح و نمایش، مرحله تمرین منظم، مرحله ارزشیابی (که در این مرحله بعد از انجام عمل توسط شاگردان معلم باید سوالات کتبی و شفاهی خود را مطرح کند، زیرا سوالات موجب تقویت یادگیری و تثبیت آن می شود).
ت ) روش تدریس تلفیقی
یکی از رایج ترین روش آموزش در تمام سطوح ابتدایی متوسطه و دانشگاه است. روش تدریس تلفیقی، ترکیبی از روش سخنرانی، بحث گروهی و مطالعات فردی است. به همین دلیل عده ای آن را یک روش تدریس مستقل نمی دانند.
محاسن
1- به سهولت قابل اجرا است و نیازی به تخصص و مهارت در سطح بالا ندارد.
. 2- در کلاس های پرجمعیت به راحتی قابل اجرا است
3- تنها به یک روش محدود نمی شود.
4- انعطاف پذیر است.
محدودیت ها
1- اغلب از انتقال مستقیم و بیان شفاهی در آموزش استفاده می شود.
2- آرایش کلاس اغلب به صورت خطی است
بیشتر به یادسپاری و یادآوری مطالب ختم می شود. 3-
4- معلم تسلط چندانی برکلاس ندارد زیرا اغلب در حال صحبت کردن است
برگرفته از کتاب روش تدریس دکتر سیف
تهیه کننده : جناب آقای صابری (آموزگار پایه ششم)
تایید کننده : جناب آقای مهدی (معاون آموزشی)
? اَللّهُــمَّ عَجـِّــل لِوَلیِّــکَ الفَــرَج ?