برای رفع بدخطی دانش‌آموزان، از سوی معلمان وپژوشگران راهكارهای فراوانی معرفی شده است كه برخی از آنها را ذکر می کنم در كلاس اول ابتدایی از مجرب‌ترین و علاقه‌مند‌ترین معلمان استفاده شود. تمهیداتی به عمل آید كه معلم درس اول بتواند در حین آموزش از ابزارهای سمعی بصری استفاده كند . معلمان با اصول صحیح نوشتن آشنا و دارای خط خوش باشند. برای معلمان در زمینه خط نستعلیق دوره‌های كارآموزی آموزش ضمن خدمت گذاشته شود تا پس از دیدن دوره‌های لازم، در كلاس حضور یابند.انگیزه آموزش خط زیبا به دانش‌آموزان در معلمان تقویت شود. معلمان در مورد خط بچه‌ها را توبیخ نكنند. معلم با رفتار خود در میان دانش‌آموزان تبعیض قایل نشود.
با رسیدگی انفرادی به نوشته‌های كودكان ضعیف دلیل بدخطی بررسی و برای برطرف كردن آن تمهیدات لازم اندیشیده شود. علاقه و انگیزه برای صحیح نوشتن و زیبانویسی را در كودكان تقویت كنند. دانش آموزان سال اول دبستان، مچ و انگشتان های ضعیفی دارند. معلم با دادن تمرینات مناسب مانند بازی با خمیر بازی، مچاله کردن کاغذ و رورنامه و … سعی در تقویت مچ دانش آموزان را داشته باشد. معلم همواره نظر دانش آموز را به خط زمینه دفتر معطوف کند. به تفاوت‌های فردی و نقاط قوت و ضعف دانش‌آموزان توجه شود. مقدار تكالیف با توانایی كودكان تناسب داشته باشد. تكالیف هدفدار باشد و باعث تقویت قوای ذهنی كودك شود. تكالیف به گونه‌ای باشد تا تمرین و تكرار آنها باعث تثبیت یادگیری شود. تكالیف به صورت مستمــــر مورد رسیدگــی معلم قرار گیرد و او از تشویق و تذكر استفاده كند. اهمیت انجام دادن تكالیف نوشتنی برای كودك مشخص باشد.
از الفاظ مناسب و زیبا مانند بسیار خوب، عالی، آفرین فرزندم و … در تأیید نوشته‌های كودكان استفاده شود. (از بازخوردهایی توصیفی استفاده شود).
هرگز نباید تكالیف دانش‌آموزان را خط زد، زیرا انگیزه زیبا نوشتن را در آنها از بین می‌برد. در نوع تكالیف تنوع وجود داشته باشد تا رغبت انجام دادن آن در دانش‌آموز ایجاد شود. بعضی اشتباهات دانش‌آموزان چشم‌پوشی شود و او مورد راهنمایی قرار گیرد. هدف از نوشتن به صورت خط نستعلیق برای دانش‌آموزان روشن باشد. دانش‌آموزان به خط زمینه دفتر و تخته كلاس توجه كنند.هر از چند گاهی دانش آموزان خوش خط مورد تشویق هم کلاسی ها و معلم قرار گیرند.
دانش‌آموزان به جهت‌های حركت در نوشتن مانند بالابه پایین، راست به چپ و زیر خط دقت كنند. كودك مداد را به طور صحیح در دست بگیرد و برای نوشتن، از ابزار مناسب استفاده كند. با رعایت نظم و پاكیزگی صفحه دفتر خود را كثیف نكند. بررسی شود آیا دانش آموز در هنگام نوشتن از مشکلی رنج می برد یا نه؟ اگر دانش آموزی یک بند را خوش خط و تمیز بنویسد بهتر از دانش آموزی است که صفحاتی را بدون توجه بنویسد. پس تکالیف بیش از حد را باید کنار گذاشت. دانش آموز زیاد درشت و زیاد ریز ننویسد و به یك اندازه نوشتن عادت كند.
در آغاز نوشتن از دفاتر خط‌دار استفاده كند تا بتواند در مراحل بعدی بدون استفاده از خط زمینه مطلب خود را در خطی مستقیم و درست بنویسد. دانش‌آموزان عادت كنند واژگان را یك‌سره و یك باره بنویسند و سپس نقطه‌های حروف هر كلمه را بگذارند. دانش آموزان ابتدایی به خصوص سال های اولیه دبستان فقط از مداد استفاده کنند. بهتر است تا زمانی كه شاگردان به درست نوشتن عادت كنند، تكالیف خود را در كلاس و زیر نظر مستقیم معلم انجام دهند. دانش‌آموزان نوشتن واژگان دیگر را نیز تمرین كنند و نوشتن كلمات و رونویسی مختص به كتاب نباشد تا درست نوشتن كلمات دیگر را نیز یاد بگیرند.
از وضع خانوادگی، مالی، فرهنگی، توانایی‌ها، حالات روحی روانی، عاطفی و بهداشتی دانش‌آموزان اطلاعات كافی در دست باشد، زیرا گاهی انگیزه‌های بدخطی ناراحتی‌های روحی عاطفی و فرهنگی است. یك رسم‌الخط یك دست و یكسان به خط ریز نستعلیق یا شبیه آن برای سال اول در نظر گرفته شود. كتب درسی با رسم‌الخط تلطیف شده خط نستعلیق چاپ شود. نگاه كردن به خط نستعلیق (مشق نظری) تأثیر زیادی در خوشنویسی دارد. بنابراین بهتر است از پایه اول دانش‌آموز با این خط آشنا شود. معلمانی که پایه اول تدریس می کنند، در سرمشق دادن کلمات روی تابلوی کلاس، حتما خطی را با عنوان خط زمینه در نظر بگیرند. به ساعت خوشنویسی اهمیت بیشتری داده شود. موضوع بدخطی دانش آموزان با خانواده ها مطرح شود. به تغییرات خط دانش آموزان توجه شود. از رسم الخط های تحریری برای تقویت مهارت دانش‌آموزان در نوشتن استفاده شود (مانند تمرین‌هایی برای پر رنگ‌كردن كلمات تحریری، كپی كردن از روی آنها جهت تمرین، شبیه‌سازی به طور مستقیم از طریق نگاه كردن ( مشق نظری ) و عمل سایه‌زدن.. برای استفاده از خط نستعلیق به صورت مداوم و مستمر تأ‌كید شود.
به تجربه ی شخصی خودم استفاده از تخته سیاه یا وایت برد در زیبا نویسی دانش آموزان تاثیری نداشته چرا که عمده فعالیت های دانش آموزان با مداد انجام می گیرد چه در کتاب کار و چه در دفتر مشق . بیش از هر چیز دقت ، حساسیت و وسواس معلم پایه ی اول است که باعث زیبا نویسی دانش آموزان خواهد شد . به استثناء دانش آموزانی که اختلالات یادگیری و مشکلات جسمانی دارند . البته سهم ژنتیک را نیز نباید در خوش خط و بد خطی افراد از نظر دور داشت . با این همه حساسیت معلم در زیبا نویسی دانش آموزان با داشتن زمینه ی بد خطی نیز بســـــیار مؤثر خواهد بود.
تهیه و تایید توسط : سرکار خانم خندان ( آموزگار پایه دوم)